Η Θεσσαλονίκη των Γεύσεων

 

  Η σημερινή ιστορία έχει πολλή νοσταλγία, πολλές αναμνήσεις και πολλή γλύκα για μια Θεσσαλονίκη που νομίζαμε πως δεν υπάρχει πια. Γωνιές που μπορεί να περνάς καθημερινά αλλά να μην τις βλέπεις, μεράκι από ανθρώπους μιας άλλης εποχής, διέγερση των αισθήσεων που σε γεμίζουν όμορφες εικόνες. Ίσως εξιδανικευμένες αλλά όμορφες. Η πόλη που γερνά, που είναι περισσότερο κουρασμένη από ποτέ, που αφήνει τον εαυτό της να παρασύρεται σε μια παρακμή, κρύβει γωνιές και ανθρώπους που σε πείσμα προσπαθούν να κρατήσουν μια περασμένη αίγλη. Προσωπικά πιστεύω πως το καταφέρνουν. 

  Το Σωματείο των Φίλων του Ιστορικού Κέντρου της Θεσσαλονίκης ανάμεσα σε όλες τις πολύ ενδιαφέρουσες ξεναγήσεις που οργανώνει, συμπεριέλαβε ένα μικρό οδοιπορικό στην πόλη, χαρτογραφώντας Γεύσεις. Με οδηγό τον καταξιωμένο ξεναγό κύριο Ρωμύλο Ματζούρα, πορευτήκαμε το Σάββατο που μας πέρασε ανάμεσα από στενά, γειτονιές και γνωρίσαμε ανθρώπους που με ενθουσιασμό, μεράκι και χαμόγελο μας παρέσυραν σε μια γευστική εμπειρία. 

   Ο Κόκκινος Φούρνος απέναντι από τη Ροτόντα που τάισε και χόρτασε με το ψωμί και το φημισμένο κουλούρι του πολλούς από εμάς. Το ψωμί τόσο πολύτιμο και τόσο σημαντικό. Η γιαγιά μου έλεγε " χωρίς ψωμάκι ο άνθρωπος δε χορταίνει".  Λίγο παραπάνω σε ένα στενό που δεν το πιάνει το μάτι σου, είναι το μικρό τυροκομικό πρατήριο από το Δρυόβουνο της Κοζάνης. Τα τυριά του μια γευστική εμπειρία αλλά για μένα αυτό που με συγκίνησε βαθειά ήταν ο ενθουσιασμός και η ζέση με την οποία μας περιέγραψε ο κύριος του πρατηρίου την ιστορία τους και τη δουλειά τους. Στη γειτονιά του Πειραματικού Σχολείου στην Αγίας Σοφίας πάνω από την Εγνατία οι ξηροί καρποί Αετός, τρίτη γενιά ένα μαγαζί με ποικιλία αλλά και αισθητική του 1980 ζεστό σε προδιαθέτει να ψωνίσεις όλους τους καρπούς και να προετοιμαστείς για σινεμά.  Λίγο πιο κάτω το ζαχαροπλαστείο Δεληγιωργάκη με τα λουκουμάκια, τα τουλουμπάκια,  τα παραδοσιακά γλυκά, τα ροδίνια, τα αμυγδαλωτά, τις τριφτές βασιλόπιτες. Η γλύκα δεν ήταν μόνο στα προϊόντα αλλά και στα κορίτσια του καταστήματος που είναι τρίτη γενιά και εκείνες. Μικρό το μαγαζί γέμισε με ζέστη η καρδιά από τον τρόπο που διηγήθηκαν την ιστορία του παππού τους Κωνσταντινουπολίτη πρόσφυγα που έφτιαχνε λουκούμια. Ας μου πει ένας που έχει γεννηθεί πριν το 1980 πως δεν έχει φάει μπισκοτολούκουμο με λουκούμι τριαντάφυλλο και πτι - μπερ...ένα δεν ήταν ποτέ αρκετο! Κατεβήκαμε πιο χαμηλά στην Καστριτσίου στο Εντόπικο. Νέο παντοπωλείο με σουτζούκια και σαλάμια, με τυριά μικρών παραγωγών, με ποικιλία και αρώματα νοστιμιάς, τσίπουρα για όλα τα γούστα.

  Και εκεί σκέφτηκα αν αυτό δεν είναι Πολιτισμός, τι είναι; Η Γεύση μια από τις πέντε Αισθήσεις μας διεγείρει τον Εγκέφαλο και μαζί με την Όσφηση μπορεί να δημιουργήσει Μνήμη. Η ποικιλία, τα χρώματα, το άρωμα, ο συνδυασμός μπορεί να ξυπνήσει συναισθήματα σε εποχή που γίνονται όλο πιο αυτόματα και μηχανικά τα πράγματα, σχεδόν αδιάφορα. Να ευφρανθεί η ψυχή αλλά και το σώμα. Έτσι συνομιλούν οι άνθρωποι καλύτερα γύρω από ένα τραπέζι γεμάτο καλούδια. 

   Η Θεσσαλονίκη από την ίδρυση της και όλα της τα χρόνια υπήρξε ένα καζάνι πολιτισμών, κόσμος πάει και έρχεται, φέρνοντας συνήθειες, υλικά και γεύσεις. Στην Άθωνος λοιπόν υπάρχει το Ραγιάν που μας φέρνει σε επαφή με τα ποντιακά εδέσματα, το πάντρεμα της Γεύσης με τους ανθρώπους. Δε θα μπορούσε να λείπει από το οδοιπορικό μας ο καρπός της ευλογημένης Ελιάς. Αιώνιο σύμβολο ειρήνης, μακροζωίας και υγείας. Στο φημισμένο μας Καπάνι είναι το κατάστημα Ελιά - Ελιά. Ο κύριος του καταστήματος μας πρόσφερε λογιών- λογιών ελιές για να δοκιμάσουμε, το μαγαζί όμως έχει και ένα σωρό τουρσιά και  φυσικά λάδι. Μια πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων και εδώ. Φυσικά μετά από όλη αυτή τη βρώση και την πόση μη σας πω ένα καφεδάκι ήταν ότι έπρεπε. Μυρίσαμε φρεσκοκομμένο καφέ από το καφεκοπτείο Μέκα λίγο πριν τα Λουλουδάκικα ( οι φωτογραφίες είναι από εκεί). Παραδοσιακά ο ελληνικός καφές πάει με υποβρύχιο, λουκουμάκι και γλυκό του κουταλιού, καλοκαίρι κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας του Χωριού να λέμε ιστορίες ή στα καφενεία της παλιάς Παραλίας να ατενίζουμε τη θάλασσα και να αδειάζει ο νους. Σήμερα αυτό δεν είναι εφικτό αλλά τα όνειρα δεν έβλαψαν ποτέ κανέναν. Στα Άνω Λαδάδικα λοιπόν βρίσκεται το εργαστήριο γλυκών Ορφέας με όλα του τα καλούδια.

Τελειώνοντας την περιήγηση σκέφτηκα πως ευτυχώς είναι αυτοί οι άνθρωποι και άλλοι τόσοι που προσπαθούν με πείσμα να κρατήσουν την εικόνα της πόλης μας όπως ήταν κάποτε κοντά σε αυτό που είναι σήμερα. Η εξέλιξη είναι καλή αλλά αυτά τα κρυμμένα διαμαντάκια είναι που μας κρατούν προσγειωμένους κοντά στη Ρίζα μας. Και καταλαβαίνεις πως έχει αντίκτυπο σε αυτό που είσαι όλο αυτό, όταν αρχίζει η ομήγυρη  να θυμάται φαγητά, μαγαζιά, στιγμές και να ανταλάσσει αναμνήσεις. 

Το ωραίο είναι πως  τα νέα παιδιά αρχίζουν να αποκτούν ενδιαφέρον ξεκινώντας αναζητήσεις και ψάχνοντας γευστικές εμπειρίες που μόνο έκρηξη μπορούν να τους προκαλέσουν στη σκέψη. Μπορεί τα υλικά και οι μέθοδοι ή τα μέσα να είναι διαφορετικά, το πείσμα και το μεράκι όμως παραμένει  δυνατό οπότε κάτι θα μείνει. 

Η κατακλείδα της μέρας ήταν πως η ευτυχία και η ικανοποίηση κρύβεται τελικώς στα μικρά. Τους ευχαριστούμε όλους (Επαγγελματίες, το Σωματείο, τον Ξεναγό μας) για την κατάδυση στις παιδικές - νεανικές  Αναμνήσεις μέσω της Γεύσης. Εις το επανειδείν.