Η Ιστορία επαναλαμβάνεται

 

Ödön von Horvath (1901-1938)  πηγή: βιβλιοnet

Ο κύριος της φωτογραφίας είναι ο Ödön von Horvath γερμανός συγγραφέας με ουγγρικές ρίζες που γενήθηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και στη σύντομη ζωή τους βίωσε καταιγιστικές εξελίξεις που συγκλόνισαν την υφήλιο. 

Μεγάλωσε μέσα στη δίνη του Α΄Παγκόσμιου Πόλεμου. Βίωσε από νωρίς τα μαύρα σύννεφα και τη ρητορική του μίσους που κατέλησε τη Γερμανία με την εμφάνιση των Ναζιστών στο προσκήνιο. Ένα μάτσο αποτυχημένοι που βρήκαν αυτή τη μικρή ρωγμή και μίλησαν για πράγματα που πίστεψε η μάζα πως θα είναι εφικτά. Μια ομάδα που μεθοδικά έμαθε από τα λάθη της ως εγκληματική οργάνωση, χειραγώγησε, τρομοκράτησε, υποσχέθηκε και κατάφερε να φτιάξει ένα ψεύτικο προσωπείο εκμεταλλευόμενη τις αδυναμίες των ανθρώπων πλάθοντας ένα κακό παραμύθι και οδηγώντας τον κόσμο στον όλεθρο.

Τον όλεθρο του Β΄Παγκόσμιου Πόλεμου ο Horvath δεν πρόλαβε να τον ζήσει. Το νήμα της ζωής του κόπηκε ξαφνικά στο Παρίσι όταν καταπλακώθηκε από ένα μεγάλο κλαδί δέντρου το 1938. Μεγάλωσε όμως όπως είπαμε στο Μεγάλο Πόλεμο και βίωσε την προετοιμασία, το διωγμό και τον αποκλεισμό ως συγγραφέα και ως πολίτη που είχε διαφορετική άποψη από το καθεστώς πριν το Δεύτερο. Παρόλο το νεαρό της ηλικίας του έγραψε σημαντικά έργα που σκιαγραφούν γλαφυρά τη ζοφερότητα της κατάστασης και είναι βαθειά προφητικά. Άγγιξε με απόλυτη ωμότητα τις ακρότητες, τα εγκλήματα, τη διαχείριση μέσω της χειραγώγησης ανθρώπων που βρίσκονται στα όρια εξαθλίωσης, αν δεν τα έχουν ξεπεράσει. Σύγχρόνως όμως τους πλησίασε τρυφερά, προσπαθώντας να τους καταλάβει, όχι να τους δικαιολογήσει ή να τους αθωώσει αλλά να τους συμπαθήσει με κάποιο τρόπο. Η Ζωή είναι άδικη για τους αδύναμους και δυστυχώς οι ευκαιρίες είναι πάντα πιο πολλές για τους δυνατότερους.

Ένας τέτοιος είναι ο Sladek. Η πρώτη έκδοση του έργου γράφτηκε γύρω στο 1927 και έχει ένα ευτυχές τέλος γιατί ο ήρωας μετά από όλα τα δεινά που πλήρωσε, μετά από πόνο, ματαίωση, προδοσία, τιμωρία καταφέρνει να πετύχει ότι είχε ονειρευτεί. Μικρές αλλά πολύ σημαντικές ελπίδες που  δε χάθηκαν εντελώς για εκείνον. Ψήγματα αισιοδοξίας. Η δεύτερη εκδοχή γράφτηκε λίγο αργότερα και συγγραφικά είναι πολύ πιο μεστή και καίρια. Το τέλος είναι αυτό που περιμένει ανθρώπους που δεν έχουν τη δύναμη να ξεφύγουν από ένα πεπρωμένο που δημιούργησαν άλλοι για εκείνους. Ο Θάνατος είναι η μόνη λύτρωση.

Η παράσταση του Sladek ανεβαίνει για 4 ακόμα Δευτερότριτα στο χώρο εκδηλώσεων του Goethe Institut από την θεατρική εταιρία Ars Moriendi Theater Group. Σε ένα χώρο που προάγεται η εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας και του πολιτισμού, συμβαίνει μια ειρηνική συνύπαρξη, μια προσπάθεια αποκάλυψης πως πράγματα που συνέβησαν 90 χρόνια πριν δεν είναι και τόσο μακρινά τελικά. Πως οι μικροί άνθρωποι είναι ικανοί για το χειρότερο, παρόλο που πάντα μέσα τους θα ακούγεται αυτή η φωνή της αφύπνισης, πως δεν είναι αυτό που τους εκφράζει πραγματικά, πως πρέπει να αντισταθούν. Ο τρόπος που  οι ασήμαντοι γίνονται σημαντικοί χωρίς καμία βάση και ασκούν ακραία εξουσία. Ο λόγος είναι τόσο γρήγορος, περιεκτικός, δυναμικός, τρυφερός, σύγχρονος. Οι εικόνες που μεταφέρονται είναι πολύ γνώριμες σήμερα ακόμα και σε μέρη της Γης που δεν υπάρχει πόλεμος. Το πρόσωπο του όμως είναι αδυσώπητο και ανελέητο. Η επιβολή με τη βια ενός δίκαιου χωρίς την παραμικρή διάθεση παραχώρησης στο άλλο μέλος. Η υπερίσχυση του ισχυρού έναντι στον καθημερινό άνθρωπο μόνο και μόνο γιατί έχει όπλα. Και αυτό είναι δυστυχώς κάτι που συμβαίνει παντού, από τις τρομοκρατικές ενέργεις στην Ευρώπη μέχρι τις συρράξεις στη Μέση Ανατολή με θύματα πάντα αθώους!

Οι ερμηνείες των συντελεστών κάτω από την καθοδήγηση του σκηνοθέτη Θάνου Νίκα άρτιες. Μια παράσταση δύσκολη αλλά πολύ δυνατή που αξίζει να της δώσετε το χρόνο σας και την προσοχή σας.