Με την αφορμή της έκθεσης που αφορά το μεγάλο Δημήτριο Πικιώνη στο Μπενάκη θα ήθελα να μοιραστώ το προσωπικό μου ταξίδι στο έργο του μεγάλου αυτού δασκάλου πριν πολύ καιρό, την εποχή των σπουδαστικών μου χρόνων.
Μέχρι τη στιγμή που κλήθηκα να γράψω μια πανεπιστημιακή εργασία πάνω στο έργο του στους λόφους γύρω από την Ακρόπολη οι γνώσεις μου περιορίζονταν μόνο στο ποιος ήταν αυτός ο Αρχιτέκτονας που σχεδίασε το έργο χωρίς περισσότερες πληροφορίες.
Από το ξεκίνημα της έρευνάς μου γοητεύτηκα, μαγεύτηκα με τον τρόπο που προσέγγιζε την Τέχνη του, θεώρησα και ακόμα θεωρώ πως ο μέντορας πρέπει να έχει όλα τα χαρακτηριστικά που είχε ο Πικιώνης. Το κείμενο είναι μακροσκελές αλλά είναι γραμμένο τελικά με πολλή προσοχή και ειλικρινές ενδιαφέρον, παρόλο που είναι ένα ακαδημαϊκό κείμενο. Σα να ένιωθα αδικημένη που δεν είχα την τύχη και την χαρά να τον γνωρίσω.
Εύχομαι να το απολαύσετε και να ταξιδέψετε σε μέρη που έχετε περπατήσει δημιουργώντας για την επόμενη φορά περισσότερες εικόνες.
   |
 |
|
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΦΟΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ |
|
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ |
ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………………………………………...…….3
Α΄ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ……………..........4
Β΄ΕΝΟΤΗΤΑ:ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΟΥΜΠΑΡΔΙΑΡΗΣ………………………………………………………………………………......6
Γ’ ΕΝΟΤΗΤΑ:ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ……………………………………….……9
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ…………………………………………………………………………………..11
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………………………………..12
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ
ΥΛΙΚΟ…......................................................................................................13
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Από τις αρχές του 20ου αιώνα εμφανίζονται σε όλες τις εκφάνσεις της Τέχνης ( ζωγραφική, γλυπτική, θέατρο, μουσική, αρχιτεκτονική) σημαντικές και εμβληματικές προσωπικότητες. Αυτοί οι σημαντικοί άνθρωποι έβαλαν τα θεμέλια και τις βάσεις, δίνοντας το στίγμα για την μετέπειτα εξέλιξη του εικαστικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα.
Μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες υπήρξε ο Δημήτριος Πικιώνης. Αναγνωρισμένος και στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, αφιέρωσε τη ζωή και το έργο του στην ανάδειξη του παραδοσιακού στοιχείου, σεβόμενος τις ιδιαιτερότητες του ελλαδικού χώρου. Υπήρξε δάσκαλος, ζωγράφος, αρχιτέκτονας, φιλόσοφος, πολεοδόμος, ακαδημαϊκός. Με την παρακάτω εργασία θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε αυτή τη σημαντική φυσιογνωμία, εξετάζοντας τη διαμόρφωση του τοπίου γύρω από την Ακρόπολη, έργο φιλόδοξο, το οποίο σεβάστηκε απόλυτα την μεγαλοπρέπεια του χώρου.
Ο Δημήτριος Πικιώνης (Εικ.1) γεννήθηκε το 1887 από Χιώτες γονείς στον
Πειραιά. Από πολύ μικρός έδειξε την κλίση του προς τη ζωγραφική και το σχέδιο.
Το 1904 μπαίνει στο Πολυτεχνείο. Γνωρίζεται με το ζωγράφο Τζιόρτζιο ντε Κίρικο,
ο οποίος φοιτούσε εκείνη την εποχή στη Σχολή Καλών Τεχνών. Η στενή φιλία που
τους συνέδεε έγινε η αφορμή να γνωριστεί και να μαθητεύσει κοντά στο ζωγράφο
Παρθένη, ο οποίος πείθει τον πατέρα του Πικιώνη να του επιτρέψει να φύγει στο
Μόναχο για σπουδές. Οι ακαδημαϊκές σπουδές όμως της Ακαδημίας του Μονάχου δεν
εκφράζουν τον νέο σπουδαστή, ο οποίος βλέποντας έργα του Σεζάν (Εικ.2),
αποφασίζει να πάει στο Παρίσι. Εκεί θα μείνει ως το 1912. Με την επιστροφή του
στην Ελλάδα παίρνει την απόφαση να ασχοληθεί με τη μελέτη της αρχιτεκτονικής,
για βιοποριστικούς λόγους βασικά. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και την
αποστρατεία του, αρχίζει και κτίζει τα πρώτα σπίτια. Παντρεύεται την Αλεξάνδρα
Αναστασίου το 1927 και αποκτούν 5 παιδιά. Την ίδια χρονιά γίνεται έκτακτος
καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην έδρα της Διακόσμησης.[1]
Το 1932 κτίζει το Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια στο Λυκαβηττό (Εικ.3) βασιζόμενος στις αρχές του Μοντερνισμού και του BAUHAUS, που εκείνη την εποχή βρίσκεται στο απόγειο του και υποστήριζαν τις απόλυτα λιτές, αυστηρά γεωμετρικές φόρμες. Οι κώδικες και τα στοιχεία του Μοντερνισμού έρχονται δάνεια από το εξωτερικό χωρίς να προσαρμόζονται στην ελληνική πραγματικότητα και την ελληνική παράδοση, χωρίς να αφουγκράζονται τις ιδιαιτερότητες που μπορεί να έχει η ελληνική γη, όπως ενδεχομένως και κάθε γη στην οποία εφαρμόζονται. Ίσως και για αυτό το λόγο, μόλις τελειώνει το έργο αυτό, αποστρέφεται το Κίνημα του Μοντερνισμού αναζητώντας το ιδεώδες μέσα στο πνεύμα της εθνότητας. Κτίζει το Πειραματικό Σχολείο Θεσσαλονίκης (Εικ.4) το 1935, σαφώς επηρεασμένος από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Μακεδονίας.[2] Το 1943 γίνεται τακτικός καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μεταξύ των ετών 1950 με 1958 φτιάχνει έργα που βασίζονται στην βασική του επιδίωξη. Το ιδεώδες που ζητά το οικουμενικό πνεύμα να συνδεθεί με το πνεύμα της παράδοσης. Μέσα σε όλη αυτή τη δημιουργία είναι και η διαμόρφωση του τοπίου στους λόφους της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου[3]. Πεθαίνει τον Αύγουστο του 1968.
Η προσωπικότητα του καλλιτέχνη Πικιώνη
φαίνεται έκδηλα στα λόγια του Γιάννη Τσαρούχη: « Ο Πικιώνης είναι ο πρώτος αρχιτέκτονας στην Ελλάδα που είχε το θάρρος
να διακηρύξει πως η Αρχιτεκτονική είναι Τέχνη και Ποιήσις».[4]
Πίστευε πως τα ιδεώδη και οι αρχές
στα οποία βασίζεται ο Αρχιτέκτονας ή ο Καλλιτέχνης για να δημιουργήσει
αποτελούν τη βάση και δεν έχουν την έννοια του λάθους. Λάθος μπορεί να κάνει
αυτός που θα προσπαθήσει να τα εφαρμόσει, με τον τρόπο που τα αντιλαμβάνεται
και τα συλλαμβάνει. Χαρακτηριστικά για την περιοχή της Ελευσίνας είπε, βασιζόμενος
σε ένα ποίημα του Άγγελου Σικελιανού: « Η
Ελευσίνα είναι κατά τους Αρχαίους, ο τόπος της ψυχής και εμείς (οι
σύγχρονοι) πήγαμε και βάλαμε το
εργοστάσιο τσιμέντων, τόσο νου έχουμε και ακόμα μυαλό δε βάλαμε»[5].
Ο Πικίωνης υπήρξε αντισυμβατικός και ως δάσκαλος αλλά και ως αρχιτέκτων. Χρησιμοποιούσε μεθόδους κατασκευής επιτόπου με πρόχειρα προσχέδια. Δε σχεδίαζε στο στείρο χώρο του γραφείου. Συνεργαζόταν με τους τεχνίτες – μαστόρους και ενώ στο μυαλό του είχε δημιουργήσει την εικόνα, σεβόταν την άποψή τους και την εμπιστευόταν. Με αυτόν τον τρόπο λειτούργησε σε όλα του τα έργα και περισσότερο στη διαμόρφωση, που του ανέθεσε η κυβέρνηση το 1953, στους λόφους της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου.
Ο Δημήτριος Πικιώνης άφηνε να τον οδηγεί η
φύση στα έργα του. Παρατηρούσε και αφουγκραζόταν. Δεν τον ενδιέφερε η συμβατική
μάθηση και οι τυπικοί κανόνες[6].
Βασίστηκε στις αρχές της παράδοσης, τις γνώρισε και τις εφάρμοσε σεβόμενος
πάντα τον περιβάλλον χώρο αλλά και τη μέθοδο κατασκευής. Πρωταγωνιστικό ρόλο
έπαιξε η γη και η σύνδεση της με το παρελθόν. Υπήρξε ζωγράφος και σε αυτή τη
βάση δημιουργούσε τα αρχιτεκτονήματα του. Με λιτές γραμμές αναδείκνυε την
γραφικότητα του έργου, δίνοντας σημασία στη λεπτομέρεια. Όπως ο απλός τεχνίτης
που γνώριζε από την παρατήρηση, το ένστικτο και την εμπειρία, παρήγαγε την
αρμονία του αντικειμένου[7].
Ο άνθρωπος είναι μέρος του συνόλου.
Αρχικά πειραματίστηκε στο Μοντερνισμό, καταλήγοντας όμως πολύ γρήγορα
στην αναβίωση της παράδοσης η οποία όμως βασίζεται σε ευρύτερα πρότυπα, που
φτάνουν έως την Ιαπωνία[8].
Πάνω σε αυτά τα πιστεύω, βασίστηκε για να διαμορφώσει ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, τον περιβάλλοντα χώρο της Ακρόπολης και το λόφο του Φιλοπάππου. Οι αρχές που ακολούθησε στη διαμόρφωση αυτή, βασίστηκαν σε πέντε σημεία. Καταρχάς το έργο υποτάσσεται στη φύση δεν την καλύπτει, ούτε την προσπερνά. Ο χώρος δεν είναι ισόρροπος. Το φως παντρεύεται με τη σκιά, ο χώρος με τον όγκο, η υφή με το χρώμα, η αναλογία με το σχήμα. Το έργο είναι χωρίς παράλληλες και χωρίς καμπύλες. Οι ευθείες παίζουν μεταξύ τους, τέμνονται και συγκλείνουν. Δημιουργούνται οπτικές εντυπώσεις που συνοδεύονται από τις εντυπώσεις που δημιουργούν οι κινήσεις των σωμάτων. Το έργο είναι μικρό σε μέγεθος, αναδεικνύοντας την κλίμακα των αρχαιοτήτων. Χαρακτηριστική η σεμνότητα του Αρχιτέκτονα Πικιώνη. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι αναγνωρίσιμο σε όλα του τα έργα. Τέλος χρησιμοποιεί ταπεινά υλικά, κάνοντας οικονομία και αναδεικνύοντας τα. Κεραμίδια, πλάκες μαρμάρινες, οικοδομικά υλικά από νεοκλασικά κτίρια που έχουν κατεδαφιστεί, όστρακα, είναι μερικά στοιχεία που χρησιμοποιεί ανάμεσα στο πλακόστρωτο, παίζει με το τσιμέντο (Εικ.5,6,7). Κατασκευάζει ακατανόητα σύμβολα, μικρούς βυζαντινούς ναούς, μορφές με κεραμίδια και όστρακα με πρόθεση να συνδέσει και ίσως να ιστορίσει την Ιστορία της Ελλάδας, το παρελθόν με το παρόν[9].
Σύμφωνα
με την εισήγηση που έκανε για την εκτέλεση των έργων, μεριμνούσε μέχρι και την
τελευταία λεπτομέρεια. Εξέθεσε αναλυτικά τη φροντίδα και το έργο του
αρχιτέκτονα, το σεβασμό στο γύρω χώρο, τη συλλογή των υλικών, τα δένδρα και τα
φυτά που θα συνέχιζαν ή όχι να κοσμούν την γύρω περιοχή, υπολογίζοντας πάντα τη
χλωρίδα, ακόμα και τους βράχους (Εικ.8). Όλα θα εκτελούνταν επιτόπου
επηρεασμένα από τον τρόπο δουλειάς και κατασκευής των αρχαίων, με προσοχή και
μελέτη. Το έργο θα ήταν συνέχεια της φύσης που το περιέβαλλε[10].
Όταν ξεκίνησε η κατασκευή του πλακόστρωτου, το έργο βρισκόταν πολύ κοντά
σε οδικό κόμβο. Σκοπός των ιθυνόντων της εποχής, εν προκειμένω της κυβέρνησης
ήταν η ενοποίηση όλων των αρχαιολογικών χώρων γύρω από την Ακρόπολη. Ο Πικιώνης
θα έπρεπε να συνδυάσει τη μηχανή με τη φύση, το θόρυβο με τη γαλήνη. Η
πραγματικότητα είναι πως καθώς αφήνει ο περιπατητής τους οδικούς άξονες της
Διονύσου Αρεοπαγίτου και Αποστόλου Παύλου είναι σαν να βρίσκεται σε άλλο τόπο.
Τόσο κοντά στην πόλη αλλά συγχρόνως και τόσο μακριά.[11]
Σήμερα τα πράγματα στο σύνολο της ευρύτερης περιοχής είναι διαφορετικά γιατί οι γύρω δρόμοι έχουν γίνει πεζόδρομοι και έχει
υλοποιηθεί η σύνδεση των Αρχαιολογικών Χώρων στο μεγαλύτερο μέρος.
Κοντά στην είσοδο της Ακρόπολης υπάρχει ένα
άνοιγμα που εντάσσει στο χώρο τα ερείπια δωρικών και ιωνικών κιόνων. Πιο κάτω ο
δρόμος φαρδαίνει και υπάρχει ο χώρος στάθμευσης. Χαμηλότερα δημιουργείται
δρόμος περιπάτου, ο οποίος είναι λιθόστρωτος (Εικ.9). Στο τέλος αυτού του
δρόμου ξεκινά το ανέβασμα για το λόφο του Φιλοπάππου. Ο δρόμος είναι
διευρυμένος με σκαλοπάτια. Σε τακτά διαστήματα υπάρχουν μαρμάρινοι πάγκοι.
Υπάρχει ειδική μελέτη για τα όμβρια τα οποία ή φεύγουν από τσιμεντένια χαντάκια
ή μαζεύονται σε μαρμάρινες γούρνες. Τα σχήματα του δαπέδου είναι ποικίλα
(Εικ.10). Στο τέλος της ανηφόρας, ακριβώς απέναντι βρίσκεται η Ακρόπολη[12](Εικ.11).
Πάνω στον δρόμο για το λόφο του Φιλοπάππου, υπάρχει ένα εκκλησάκι του 18ου αιώνα, ο Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης (Εικ.12). Το όνομα του το πήρε πιθανόν από την ύπαρξη ενός κανονιού (λουμπάρδα) που εκπυρσοκρότησε και κατέστρεψε το πρόπυλο του ναού, την εποχή που οι Ενετοί ήταν στην Αθήνα. Αυτή τη μικρή βασιλική, ο Πικιώνης την αναστήλωσε. Χρησιμοποίησε ανάμεσα στους λίθους, στοιχεία όπως κεραμίδια, δομικά υλικά από γκρεμισμένα νεοκλασικά της εποχής, όστρακα. Με αυτό τον τρόπο κατάφερε να συνδυάσει, να σεβαστεί και να ξεπεράσει τον ιερό χώρο αναδεικνύοντας τον. Δίπλα ακριβώς υπάρχει τουριστικό περίπτερο για την ξεκούραση των περιπατητών (Εικ.13). Όλα τα υλικά είναι απόλυτα προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον, χωρίς να δημιουργούν την παραμικρή παραφωνία. Οι θαμώνες αποκτούν την αίσθηση πως βρίσκονται στην εξοχή, υποβαλλόμενοι από το μεγαλείο του Ιερού Βράχου, τόσο κοντά αλλά συγχρόνως και τόσο μακριά από την πόλη.
ΤΡΙΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ
ΕΠΟΧΗ
Ο Πικιώνης υιοθέτησε μορφές μέσα από την
παράδοση που συναντούνται σε όλη τη μακρόχρονη ελληνική ιστορία[13].
Οι νεότεροι αρχιτέκτονες προσπάθησαν να δώσουν τη δική τους ερμηνεία για την
παράδοση στη σύγχρονη αρχιτεκτονική. Μερικοί από αυτούς αντιστάθηκαν σε μια
απρόσωπη και χωρίς φαντασία μαζική αρχιτεκτονική, φερμένη από το εξωτερικό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της φιλοσοφίας το Βυζαντινό Μουσείο
Θεσσαλονίκης του Κυριάκου Κρόκκου(1941-1998) απόλυτα προσαρμοσμένο στην ιστορία
της πόλης, με το σχέδιο αλλά και με τα υλικά του[14].
Η ανάπτυξη όμως της παράδοσης και ο συγκεκριμένος τρόπος δημιουργίας
περιορίστηκε μόνο στην περιφέρεια της Ελλάδας και σε μερικούς ιστορικούς
οικισμούς, στους οποίους μπήκαν και δομικοί κανόνες από την πολιτεία. Μετά το
1975 ξεκίνησε μια προσπάθεια διατήρησης των παραδοσιακών οικισμών και των
νεότερων ιστορικών μνημείων.[15]Δυστυχώς
το ίδιο δε συνέβηκε στο σύγχρονο πολεοδομικό ιστό των μεγάλων πόλεων της Χώρας.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα η δόμηση υπήρξε άναρχη, χωρίς κανόνες, χωρίς
υποδομές, χωρίς έλεγχο και χωρίς καμία μέριμνα για το περιβάλλον.
Ο Χατζηκυριάκος – Γκίκας αναφέρει πως όταν κάποια στιγμή βρέθηκαν με τον Πικιώνη στο Υπουργείο για να τους εκθέσουν ένα ζήτημα αισθητικής, πήραν απάντηση αρνητική, ο Πικιώνης με επιμονή, τους εξέθεσε αναλυτικά τα σημεία, αντέκρουσε όλες τις αντιρρήσεις με λογικά επιχειρήματα και τους καθήλωσε παίρνοντας τη θετική απάντηση[16]. Σήμερα δεν είναι σαφές αν από την μια υπάρχουν τόσο δυνατές, δημιουργικές προσωπικότητες που θα μπορούσαν να πείσουν τις Αρχές για οποιαδήποτε αλλαγή στην Αρχιτεκτονική και από την άλλη αν οι Αρχές έχουν το πολιτικό σθένος και δεχθούν με το πρόσχημα της οικονομικής ύφεσης και κρίσης, νέες και ριζοσπαστικές ιδέες που θα ανανεώσουν την εικόνα των πόλεων, σεβόμενες τη ρυμοτομία, το χαρακτήρα, την ιστορία και τους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτές. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί, αν θέλει ο παρατηρητής να είναι απόλυτα δίκαιος, πως τα τελευταία χρόνια γίνονται χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, προσπάθειες μέσα στα αστικά κέντρα και πιο ειδικά στα ιστορικά κέντρα των πόλεων, να διατηρηθούν στοιχεία του παρελθόντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι προσόψεις κτιρίων που συντηρούνται επανερχόμενα στην αρχική τους μορφή, παρόλο που το εσωτερικό του κτιρίου κτίζεται με τους τελευταίους τρόπους τεχνολογίας κάτι που αποτελεί μέθοδο του εξωτερικού. Ο εγγονός του Δημήτριο Πικιώνη στην εκπομπή Παρασκήνιο της ΕΡΤ (Αφιέρωμα στο Δημήτριο Πικιώνη 2010) αναφέρει πως, όπως οι παλιοί τεχνίτες ήξεραν τους τρόπους αερισμού, διατήρησης της θερμοκρασίας ανάλογα με την εποχή, τη χρήση του φωτός, έτσι και ο Πικιώνης λειτούργησε στα οικοδομήματά του. Αυτό σήμερα το έχει αναλάβει η Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική, προσπαθώντας να διορθώσει λάθη και ασυνέπειες παρελθοντικών χρόνων.
Αυτά ισχύουν στα κτίρια. Στους κοινόχρηστους χώρους τα πράγματα είναι διαφορετικά. Χώροι πρασίνου και ελεύθεροι χώροι δυστυχώς είναι δυσεύρετοι. Και σε αυτό το σημείο επανερχόμαστε στη δυστοκία συνεννόησης των εμπλεκόμενων φορέων (Πολιτεία και Δημιουργών). Ίσως υπάρχει στη θεωρία διάθεση, η υλοποίηση είναι δύσκολη λόγω έλλειψη φαντασίας και διορατικότητας, γιατί η δικαιολογία της έλλειψης πόρων είναι ένα επιχείρημα φρούδο. Ο Πικιώνης κατάφερε να φτιάξει ένα φιλόδοξο έργο σεβόμενος τη φύση και χρησιμοποιώντας ταπεινά , ανακυκλώσιμα υλικά. Κατ’ επέκταση σήμερα θα μπορούσαν να δημιουργηθούν ανάλογα έργα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ο Δημήτριος Πικίωνης αποτελεί το δημιουργό που βασίστηκε στο ένστικτο, την
έμπνευση, τον αυτοσχεδιασμό για να συνθέσει. Πρωτίστως υπήρξε καλλιτέχνης και
με αυτό το γνώμονα αντιμετώπισε την αρχιτεκτονική. Το ωριμότερο και ίσως το πιο
απαιτητικό του έργο, οι λόφοι της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου υπήρξε η απτή
απόδειξη της φιλοσοφίας του και του σεβασμού του στη γη και στο ό,τι προϋπήρξε
πάνω σε αυτή. Αναβιώνει στοιχεία της
ελληνικής παράδοσης απλά και λιτά, συγχρόνως όμως αισθητικά σύνθετα. Στόχος οι
εμπλεκόμενοι φορείς ( φύση, υλικά, έδαφος, ιστορία, αρχαία, άνθρωπος) να συνδεθούν
αρμονικά σε σύνολο. Εξαιρετικός γνώστης της παράδοσης αλλά και εξοικειωμένος με
τις αρχαιοελληνικές μορφές δίνει στη διάταξη των αρχιτεκτονικών όγκων αρμονικές
σχέσεις σε ένα χώρο που δε φθείρεται. Επηρεασμένος από τα έργα του Σεζάν αλλά
και του δασκάλου του Παρθένη εντάσσει στο έργο του την πλαστικότητα της φύσης
και του φωτός, χωρίς να περιορίζεται από την αυστηρή γεωμετρία των αρχών του
Μοντερνισμού. Δε θα ήταν τολμηρό να πει κανείς πως ο Πικιώνης εισήγαγε τις
αρχές του μεταμοντέρνου, παντρεύοντας την ενστικτώδη γνώση, με τη φύση, το
παρελθόν με το παρόν αλλά και με το μέλλον και όλα αυτά με τον άνθρωπο σε ένα
ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο.
Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α
Λεύκωμα
Δ.Πικιώνης 1887-1968, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2010.
Φιλιππίδης
Δ. Τέχνες Ι: Ελληνικές Εικαστικές Τέχνες,
Επισκόπηση της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας, τόμος Δ, Ιστορία της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και
Πολεοδομίας, ΕΑΠ, Πάτρα 2001.
Ψηφιακές Πήγες
http://www.kathimerini.gr/kath/7days/1994/10/16101994.pdf.
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=7354&autostart=0
http://www.ert-archives.gr/V3/public/mai/page-asseview.aspx?tid=7919&autostart=0
http://www.ypepas.blogspot.com/2009/08/blog-post_28.html
http://www.youtube.com/watch?v=5wXHkAodllU
Το
φωτογραφικό υλικό προέρχεται από το λεύκωμα του Μουσείου Μπενάκη – ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ 1887-1968, Αθήνα
2010.
[1] http://www.ypepas.blogspot.com/2009/08/blog-post_28.html.
[3] Στην ίδια ιστοσελίδα σ.7.
[4] Στην ίδια ιστοσελίδα.
[5] http://www.youtube.com/watch?v=5wXHkAodllU
( από την εκπομπή παρασκήνιο 6/6).
[6] Δ.Φιλιππίδης, Τέχνες
Ι: Ελληνικές Εικαστικές Τέχνες, Επισκόπηση της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και
Πολεοδομίας, Τόμος Δ, Ιστορία της
Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας, ΕΑΠ, Πάτρα,2001,σ.124.
[7] Στο ίδιο, σ.125.
[8] Στο ίδιο, σ.138.
[10]Δ.Πικιώνης, Εισηγητική έκθεση, επί της συνεργασίας μου εις τα υπό εκτέλεσιν έργα
των περί την Ακρόπολιν αρχαιολογικών χώρων, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2010,
σ.202-203.
[12] K.Kurokawa,Αρχιτεκτονική του Δρόμου, ο Δρόμος του Πικιώνη, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ
1998-1968,Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2010,σ.259.
[13] Δ.Φιλιππίδης, ό.π., σ.152.
[14] Στο ίδιο, σ.148-149.
[15] Στο ίδιο, σ.150.
[16] Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας, Οι πολλαπλές γνώμες του Πικιώνη, Δημήτριος Πικιώνης 1887 -1968,
Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα 2010, σ.266.
